چند سوال و جواب در حفاظت الکتروموتورهای توان بالا

پاسخ به سوالات یکی از خوانندگان وبلاگ :

• سوال اول : انواع حفاظتهای لازم برای الکتروموتورهای بالای 40 کیلو وات :

انواع حفاظتها رمی توان به دو دسته اصلی(ضروری) و فرعی (تکمیلی) تقسیم نمود.

   الف – حفاضتهای اصلی که شامل :

        1- حفاظت در مقابل اتصال کوتاه (S.C)

                  2- حفاظت در مقابل جریان زیاد (O.C)

                  3- حفاظت در مقابل اضافه جریان (بار) (O.L)

                  4- حفاظت در مقابل قطع فاز (دو فاز)

از جمله حفاظتهای فرعی می توان به حفاظت در مقابل کاهش و افزایش ولتاژ اشاره نمود.

البته بسته به نوع بار و شرائط محیطی الکتروموتور، حفاظتهای دیگری مانند حفاظت در مقابل نشتی و نفوذ آب یا روغن به محفظه استاتور ، قفل شدگی روتور، لرزش غیرمجاز و ....نیز اضافه می گردد.

لذا بسته به درجه اهمیت و حساسیت عملکرد الکتروموتور و نقش آن در تولید ( حساسیت بار) و همچنین ملاحضات و صرفه های اقتصادی در خصوص هزینه های نصب حفاظت ها ، می توان حفاظتهای فرعی را هم در نظر گرفت.اما حفاظتهای اصلی برای الکتروموتور ضروری می باشند.

• سوال دوم : کدام روش برای راه اندازی چنین الکتروموتورهایی ( راه اندازی فن هواساز) مناسب تر است؟

            انواع راه اندازی ها به شرح زیر هستند :       

1-      را ه اندازی مستقیم

2-      راه اندازی ستاره/مثلث

3-      راه اندازی فرم   S.S

4-      راه اندازی از طریق کنترل دور F.C

 انتخاب نوع راه اندازی بسته به در نظر گرفتن مسائلی همچون ظرفیت و قدرت شبکه برق تغذیه کننده، تعداد الکتروموتورها ( به ویژه الکتروموتورهای توان بالا و متوسط) که ممکن است بطور همزمان استارت و راه اندازی گردند.لختی یا اینرسی الکتروموتورهای توان بالا به هنگام مقاومت و حداکثر توان و گشتاور لازم که طی دور گرفتن الکتروموتور و رسیدن به سرعت نامی از شبکه دریافت می کنند،سیکل کاری و همچنین تعداد دفعات روشن و خاموش شدن الکتروموتور,ضریب قدرت (COS Ө) ، نوع الکتروموتور از نظر راندمان می باشد.

حال با توجه به موارد فوق و با در نظر گرفتن اینکه هزینه مصرف برق صنعتی گرانتر از هزینه برق مصارف خانگی و کشاورزی می باشد بهترین گزینه جهت راه اندازی را می توان استفاده از روش S.S دانست.

• سوال سوم : چگونه طول عمر مفید اینگونه الکتروموتورها محاسبه می گردد :

شرائط مختلفی همچون شرائط کاری و محیطی الکتروموتور ، شرائط بهر برداری , راندمان الکتروموتور، کیفیت و ویژگیهای ساخت ، کلاس عایقی، نگهداری و تعمیرا ت مناسب الکتروموتور در این امر مؤثر است.بطور خلاصه می توان گفت معمولاً با توجه به نظر طراحان و سازندگان اینگونه الکتروموتورها طول عمر مفید بین 25 تا 30 سال در نظر گرفته می شود؛ لذا بهتر است در این مدت الکتروموتور طی یک برنامه مناسب و مؤثر نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه  گردد.

• سوال چهارم : آیا می توان حفاظتی در نظر گرفت که نوسانات برق و استارتهای متوالی بر روی آن اثری نداشته باشد؟

پاسخ مثبت است.چرا که امروزه در مراکز صنعتی نسبت به الکتروموتورهای توان بالا که اکثر آنها دارای نیروی اینرسی و لختی زیادی هستند حساسیت های لازم وجود دارد.(این الکتروموتور ها در مدت طولانی تری به سرعت نامی خود می رسند که باعث افزایش جریان راه اندازی تا چندین برابر شده و باعث افزایش دمای سیم پیچ و استاتور و در نتیجه باعث کاهش عمر مفید عایق سیم پیچ و در نهایت منجر به سوختن و معیوب شدن سیم پیچ می گردد) لذا برای این منظور رله های حفاظتی ویژه با توجه به توصیه شرکت سازنده در خصوص دفعات روشن و خاموش نمودن مجاز اینگونه الکتروموتور ها قابل تنظیم و استفاده می باشد.

در خصوص نوسانات برق چه از نظر جریانی و چه از نظر ولتاژی نیز رله های حفاظتی وجود دارند که می توانند بطور مستقل از یکدیگر کار حفاظت را انجام دهند.

امروزه با استفاده از تکنولوژی ریزپردازنده ها و تراشه هایی که قابل برنامه ریزی هستند می توان حفاظتهای اصلی و فرعی را بصورت مجتمع انجام داد.

تهیه : نژادیان