ر این تحقیق میدانی که توسط یکی از اعضاء سایت پارس لیفت جناب آقای عباس عذارصورت گرفته، ایشان به بررسی مراحل بازرسی در قالب تصاویری که در طی پروسه بازرسی آسانسور گرفته شده است پرداخته اند.
برای درک بهتر موارد حائز اهمیت در پروسه بازرسی از آسانسور به بندهای استانداردی بر اساس استاندارد مقررات ایمنی ساختمان و نصب آسانسورهای برقی به شماره 1-6303 نیز اشاره گردیده است.
بررسی پروسه بازرسی آسانسور به صورت گام به گام، ساده سازی هر گام با شرح کامل و تصاویر مرتبط و گویا از نقاط برجسته این مقاله می باشد. قسمت اول این مقاله به بررسی 3 گام اول این پروسه می پردازد که خواندن این مقاله را به کلیه دانشجویان، نصابان و عزیزان فعال در صنعت آسانسور توصیه می نمائیم.
در طی این مقاله به عیوبی اشاره گردیده است که در طی بازرسی های متعدد در شرکت تکین کو (نمایندگی اهواز) به صورت مکرر به عنوان موارد عدم انطباق به شرکتهای نصاب آسانسور اعلام شده است، لذا شایان ذکر است که گستردگی بازرسی آسانسور و ابعاد و تنوع آن در مجال تحقیقی در این محدوده، نمی گنجد.
پیشاپیش از راهنمایی های بی دریغ جناب آقای مهندس شفیعی که در تهیه این تحقیق به اینجانب کمک و مساعدت نمودند کمال تشکر و امتنان را دارم.
گام اول : درخواست بازرسی و مدارک مربوطه
در این مرحله کارفرما در قالب شرکت طراحی و مونتاژ و نصب آسانسور درخواست بازرسی را در سیستم بازرسی آسانسور که تحت نظر موسسه استاندارد ایران است ثبت می نماید و موسسه استاندارد ایران امر بازرسی را به یک شرکت بازرسی آسانسور که دارای پروانه تایید صلاحیت می باشد محول می نماید.
کارفرما در قالب شرکت طراحی و مونتاژ و نصب آسانسور موظف به ارائه مدارک ذیل جهت بازرسی آسانسور می باشد که در ذیل به آنها اشاره شده است:
- 1. پروانه ساختمان
- 2. تاییدیه مهندس ناظر در خصوص مقاومت کافی بنای احداث شده
- 3. مدارک فنی آسانسور
- 4. بیمه نامه آسانسور با توجه به ظرفیت آسانسور
- 5. فیش واریزی در خصوص ارائه خدمات بازرسی که بر اساس تعداد توقف آسانسور تعیین می گردد .
- 6. پروانه شرکت طراح و نصاب آسانسور
- 7. تعهد در خصوص تامین ارت چاه آسانسور
(استاندارد 1-6303 بند1-1-16 و 2-16: در هنگام درخواست مجوز اولیه برای نصب آسانسور ،باید دفترچه‌ای مشتمل بر اطلاعات لازم برای طراحی آسانسور و انتخاب قطعات اجرایی نصب بر مبنای این استاندارد ارائه و مورد تأیید شرکتهای خدمات مهندسی ذیصلاح قرار گیرد. لازم به ذکر است که این دفترچه یا پرونده باید در هر حال توسط متصدی سرویس آسانسور و یا شخص یا سازمان مسئول برای انجام آزمونها و بررسیهای دوره‌ای قابل دسترس باشد. موسسه استاندارد، شخص حقیقی یا حقوقی مسئول انجام آزمونها و بررسی های دوره‌ای را مشخص میکند.)
گام دوم : ثبت آدرس و محل بازرسی و بررسی اطلاعات کلی ساختمان و آسانسور
در زمان بازرسی آسانسور ، بازرس باید نسبت به تطابق محل بازرسی با محل بازرسی قید شده در مدارک درخواست بازرسی اطمینان حاصل نماید و مشخصات آسانسور نصب شده را با مدارک ارائه شده تطبیق دهد. مواردی که در مرحله اولیه حائز اهمیت هستند عبارتند از:
- 1. نام متقاضی
- 2. نام شرکت فروشنده آسانسور
- 3. محل نصب آسانسور
- 4. شماره پروانه ساختمان
- 5. تاریخ صدور پروانه ساختمان
- 6. شماره پلاک ثبتی
- 7. نوع آسانسور
- 8. ظرفیت کابین بر اساس نفر و وزن (کیلو گرم)
- 9. تعداد توقف
- 10. سرعت حرکت آسانسور (متر بر ثانیه)
- 11. نحوه قرار گرفتن درب ها و تعداد آنها
- 12. تعداد آسانسور در ساختمان مورد نظر
- 13. نوع کاربری آسانسور : مسافر بری / مسافربر-باربر / خدماتی / ماشین بر
- 14. نوع آسانسور : کششی / هیدرولیکی / وینچی
این مورد را همیشه مد نظر قرار دهید که غالبا" مرحله بازرسی و تایید آسانسور طی یک مرحله بازرسی اتفاق نمی افتد و در بازرسی اولیه موارد عدم تطابق به اطلاع نماینده شرکت فروشنده آسانسور ( شرکت نصاب آسانسور ) می رسد و شرکت نصاب آسانسور بعد از رفع موارد عدم تطابق در خصوص درخواست بازرسی مجدد اقدام می نماید.
لذا پیش از انجام فرایند بازرسی ، باید بازرس سوابق بازرسی پیشین را در صورت وجود پیگیری نماید. (مراحل بازرسی یک آسانسور از ابتدا تا انتها توسط یک شرکت بازرسی انجام می پذیرد.)
گام سوم : وارد شدن به چاهک آسانسور و بازرسی آیتمهای مربوطه
در این مرحله در حضور نماینده شرکت طراح و نصاب آسانسور و ترجیحا" مالک یا نماینده وی (کارفرما) نسبت به بازرسی چاهک آسانسور اقدام می شود، درب آسانسور را باز کرده و با فشار دگمه طبقات فوقانی و با استفاده از کنتاکتوری که در هنگام بازرسی همراه دارید درب آسانسور را در مدار قرار داده و کابین آسانسور را به سمت طبقات بالا هدایت می کنید، این در حالی است که درب طبقه آسانسور در پایین ترین طبقه باز است و امکان دسترسی ما به چاهک آسانسور جهت آغاز فرایند بازرسی فراهم می آید.
(استاندارد 1-6303 بند 2-2-3-4-5: حرکت آسانسور بطور خودکار باید منوط به قفل بودن در کابین باشد ، . اگرچه ، عملیات مقدماتی قبل از شروع حرکت میتواندانجام شود این قفل شدن باید توسط یک وسیلهایمنی برقی ،که با بند 14-1-2 مطابقت داشته باشد ، برای سیستم اثبات شود.)
استاندارد: چاهک(Pit)، بخشی از چاه است که در زیر پایین ترین طبقه آسانسور قرار دارد.
بعد از فرستادن کابین به طبقات بالایی ، چاهک آسانسور قابل روئیت است ، پارامترهایی که در چاهک آسانسور باید مورد بررسی قرارگیرند عبارتند از:
1. اولین موضوعی که در بازرسی از چاهک آسانسور مورد توجه قرار می گیرد نحوه دسترسی به کف چاهک آسانسور است ، شما می توانید با استفاده از قراردادن پای خود بر روی سکوی ضربه گیر کابین و بهره گیری از چهار دیواری درب طبقه به داخل چاهک آسانسور وارد شوید لازم به ذکر است که برای پایین رفتن به چاهک هیچوقت از ریلهای کناری استفاده نکنید چون غالبا" آغشته به روغن و لغزنده هستند اما در صورتیکه ارتفاع چاهک آسانسور بیش از 2.5 متر بود استاندارد تمهیدات دیگری را در نظر گرفته است.
(استاندارد 1-6303 بند2-3-7-5: چنانچه عمق چاهک از 5/2 متر تجاوز نماید ، بشرط آنکه طرح ساختمان امکان آنرا بدهد ، دری نیز باید پیش‌بینی گردد. اگر هیچ نوع دسترسی به چاهک موجود نباشد باید در درون چاه‌وسیله ای دائمی (نردبان یا پله) تعبیه گردد تا از پایین‌ترین طبقه در دسترس ،رفتن به کف چاهک با ایمنی مقدور باشد . این وسیله نباید در مسیر حرکت تجهیزات آسانسور قرار گیرد.)
2. کف آن باید صاف و تقریبأ تراز باشد ، به استثناء نقاطی که ضربه‌گیرهاو پایه ریلها و وسایل مکش آب نصب شده‌اند. .(استاندارد 1-6303 بند1-3-7-5)
3. وجود دو سکو ضربه گیر به منظور کابین و وزنه تعادل به ارتفاع حداقل 50 سانتیمتر .
4. کف چاهک باید تمیز و عاری از هرگونه زباله و آلودگی باشد.
5. در زمانی که کابین روی ضربه گیر فشار می آورد باید در چاهک فضای کافی حداقل ، برای قرارگیری مکعبی به ابعاد m 0/1* m 6/0* m 5/0 بر روی یکی از وجوهش، موجود باشد.(استاندارد 1-6303 بند3 -3-7-5)
6. اطمینان از نصب و عملکرد کلیدی که با بازشدن در چاهک جهت توقف و نگهداشتن آسانسور ،در دسترس باشد، و از لحاظ ایمنی حالت روشن و خاموش کلید باید مشخص باشد.(استاندارد 1-6303 بند4-3-7-5 و 7-15)
7. وجود یک پریز الکتریکیی (استاندارد 1-6303 بند4-3-7-5) (استاندارد 1-6303 بند 1-6-13: تغذیه برق پریزهای مورد نیاز روی سقف کابین ، در اطاقهای فلکه و موتورخانه و چاهک‌باید از تغذیه سیستم محرکه مستقل باشند. این عمل می تواند یا بوسیله یک مدار جداگانه و یا از طریق اتصال به خط تغذیه سیستم محرکه قبل از ورود به کلید اصلی انجام گیرد.)
8. بررسی وضعیت سیم کشی ها در چاهک آسانسور ( تمامی سیمهای مربوطه باید در خرطومی قابل انعطاف قرار بگیرند و داکتها باید دارای روکش بوده و تنها بر روی دیواره ها در آسانسور به کار روند.
9. بررسی وضعیت NF ها در چاهک آسانسور (استاندارد 1-6303 بند1-5-10: کلیدهای حد نهایی باید وجود داشته باشند. این کلیدها باید در نزدیکترین محل به بالاترین و پایین ترین طبقه ، بدون خطر عملکرد اتفاقی ، نصب شده و عمل نمایند. این کلیدها قبل از برخورد کابین (یا وزنه تعادل در صورت وجود) به ضربه گیر باید عمل نمایند. اثرعملکرد کلیدهای نهایی باید در خلال فشرده شدن ضربه گیرها هم ادامه داشته باشد.)
10. بررسی وضعیت آهنکشی چاه در قسمت چاهک آسانسور و نحوه اتصال به براکتها و ریلها :نصب ریلها به براکتها و به ساختمان باید به نحوی باشد که اثرات ناشی از نشست طبیعی ساختمان یا انقباض بتن بصورت خودکار یا با تنطیم ساده، جبران نمود.حرکت لقمه ها نباید باعث آزاد شدن ریل از براکتها شود.
11. بررسی وضعیت ریلها و بیس پلیت ریلها در کف چاهک آسانسور.
12. روشنایی باید توسط یک لامپ در حداکثر 5/0 متری از کف چاهک تامین گردد. (استاندارد 1-6303 بند 5-9 : چاه باید به روشنایی دائمی الکتریکی مجهز باشد بطوریکه در اثناء تعمیرات یا سرویس ، حتی زمانیکه همه درها بسته‌اند روشن باشد . این روشنایی باید توسط یک لامپ در حداکثر 5/0 متری از بالاترین و پایین ترین نقاط چاه و در میان چاه نیز در هر حداکثر 7 متری یک لامپ ، به شرط آنکه این تعداد لامپ روشنایی کافی ایجاد نمایند ، تأمین گردد.)
13. کف و دیواره های چاهک باید از مواد نسوز و با دوامی ساخته شوند که عامل ایجاد گرد و غبار نباشند. ( استاندارد 1-6303 بند 3-5) (در بسیاری از موارد دیواره ها گچکاری می شود که باید رنگ کاری بعمل آید.) و همچنین فاقد هر گونه درز باشد. (استاندارد 1-6303 بند 1-2-5)
14. در چاهک آسانسور نباید چیزی جز آنچه در خصوص عملکرد آسانسور است موجود باشد. (استاندارد 1-6303 بند 8-5)
15. زمان بازرسی در چاهک آسانسور باید اطراف درب طبقه را که در پایین ترین طبقه است را بررسی نمود و از یکنواخت بودن و عدم وجود درز در اطراف آن اطمینان حاصل کرد: (استاندارد 1-6303 بند 2-4-5: کل مجموعه درهای طبقات و دیواره هایا بخشی از دیواره ها که در سمت ورودی کابین قرار می گیرند بجز ناحیه ای که درب عمل میکند ،باید بدون روزنه باشند.)
16. در خصوص دربهای اتومات باید یک سینی در پایین درب طبقه در قسمت دیواره چاهک آسانسور تعبیه گردد.
17. بررسی ارت آهنکشی در صورتیکه در چاهک نسب شده باشد .(ممکن است ارت چاه در قیمت بالاسری نصب گردد.)
18. در خصوص گاورنر به کار رفته ، طناب گاورنر باید بوسیله فلکه ته چاه کشیده شود، حرکت این فلکه (یا وزنـه کشنده طناب فولادی ) باید هدایت شده باشد.(استاندارد 1-6303 بند5-6-9-9) در چاهک آسانسور این فلکه و وزنه کشنده به همراه طناب قابل روئیت و کنترل می باشد. (در این مرحله هنوز قسمت اصلی گاورنر را که در موتورخانه قرار دارد بازرسی نکرده اید-به گام دوازدهم رجوع گردد)
استاندارد : گاورنر over speed Governor، وسیله ای است که وقتی آسانسور به هر دلیل به سرعتی بیش از مقدار تعیین شده می رسد ، فعال شده و ضمن قطع جریان برق موتور ،عملکرد سیستم ترمز ایمنی را سبب می شود.
19. به منظور اطمینان از مقاومت مکانیکی کافی کف و دیواره ها حتما" باید تاییدیه مهندس ناظر ساختمان روئیت و ضمیمه مدارک بازرسی گردد..(استاندارد 1-6303 بند3-5 : سازه چاه آسانسور ،حداقل باید بتواند تحمل نیروهایی که بطور معمول بدان واردمی شوند را داشته باشد . نظیر نیروی وارده از سیستم محرکه ، نیرویی که توسط ریلهای راهنما در هنگام عمل سیستم ترمز ایمنی بدان وارد می گردد، نیرویی که بدلیل توزیع غیریکنواخت بار در کف کابین بوجود می آید ، نیرویی که در اثر عملکرد ضربه گیرها و همچنین عملکرد فلکه ضدپیچش و انحراف طناب و یا زنجیر جبرانی واقع در ته چاهک تولید میشوند)
20. بررسی وضعیت قاب وزنه تعادل: در حالتی که شما در هنگام بازرسی در چاهک به سر می برید بدلیل بالا بودن کابین آسانسور طبیعتا" قاب وزنه تعادل در چاهک آسانسور قرار می گیرد و می توان موارد ذیل را در آن کنترل کرد:
- 1. بررسی وضعیت کلی قاب وزنه تعادل و کفشک ها
- 2. بررسی و ثبت نوع وزنه های به کار رفته شامل : وزنه های بتنی، چدنی و گالوانیزه
- 3. ثبت تعداد وزنه های به کار رفته در وزنه تعادل
- 4. نداشتن لقی قاب وزنه
- 5. مهار صحیح وزنه ها در بالاترین ردیف وزنه ها :(استاندارد 1-6303 بند1-18-8: چنانچه وزنه تعادل از وزنه‌های پر کننده مجزا تشکیل شده باشد ، باید برای جلوگیری از جابجایی آنها تمهیدات مناسبی وجود داشته باشد .برای این منظور موارد زیر در نظر گرفته میشود.
- 5.1. یا باید یک چهارچوب یاشبکه از وزنه ها حفاظت کند.
- 5.2. در صورتیکه فلزی باشند و سرعت اسمی آسانسور از 1 m/s تجاوز ننماید بانصب دست کم دو میله مهار کننده ، وزنه ها را باید حفظ و ایمن نمود.)
21. انجام فرایند اندازه گیری و ثبت در چاهک آسانسور، که شامل موارد زیر می باشد:
1. عرض و عمق آهنکشی
2. ارتفاع چاهک آسانسور: (اندازه گیری از سطح اولین طبقه تا کف چاهک)
3. دهانه ریل های کابین و وزنه تعادل
4. ارتفاع ستون کابین و قاب وزنه (حداقل ارتفاع ستونها 50 سانتی متر است). (استاندارد 1-6303 بند1-3-10: ضربه گیرها باید در پایین ترین حد مسیر حرکت کابین و وزنه تعادل قرار گیرند . چنانچه ضربه گیرها به همراه کابین یا وزنه تعادل حرکت میکنند، باید به یک پایه ستون با حداقل ارتفاع 5/0 متر در انتهای مسیر حرکت برخورد نمایند.)
5. اندازه گیری فاصله بین دو سکوی ضربه گیر.
6. اندازه گیری فاصله بالای ستون ضربه گیر تا قسمت تحتانی ضربه گیر پلی اورتان.
7. محل و وضعیت قاب وزنه نسبت به کابین
8. ثبت نوع و شماره سریال ضربه گیر : انواع ضربه گیرها عبارتند از : فنری ، لاستیکی و هیدرولیکی که قالبا" از ضربه گیر پلی اورتان در زیر کابین و وزنه تعادل استفاده می شود که با آنها بالا و پایین می رود. (ضربه گیر متحرک) با این وجود مطمئن شوید که نوع ضربه گیر متناسب با سرعت حرکت کابین در نظر گرفته شده است .
(استاندارد 1-6303 بند5،4،3-3-10 : از ضربه گیرهاینوع فنری و لاستیکی فقط در صورتی میتوان استفاده کرد که سرعت آسانسور از m/s 1 بیشتر نباشد. از ضربه گیرهای نوع فنری و لاستیکی با حرکت برگشتی تدریجی ( باکمک فنر)، تنها در صورتی میتوان استفاده کردکه سرعت آسانسور از m/s 6/1 بیشتر نباشد.ضربه گیرهای نوع مستهلک کننده انرژی (هیدرولیک ) در هر آسانسوری، با سرعت های اسمی متفاوت میتواند بکار گرفته شود.)
( استاندارد 1-6303 بند8-15 : قید نام سازنده و آزمونی که بر روی آن انجام شده و مرجع آن به همراه شماره سریال آن الزامی است)
9. اندازه گیری و ثبت فاصله اولین براکت از کف چاهک آسانسور.
10. فاصله بین براکتها (حداکثر مقدار موجود ثبت می گردد.)
11. ثبت نوع تراول کابل مصرفی.
